Bij de startbijeenkomst van de Idealenfabriek en de eerste bijeenkomst van het thema De Stad als Utopisch Ideaal wordt het stuk The Unanswered Question ten gehore gebracht door het Ives Ensemble. Hieronder vindt u meer informatie over dit muziekstuk.

The Unanswered Question – Charles Ives
Geboren te Danbury, Connecticut op 20 oktober 1874
Overleden te New York City op 19 mei 1954

The Unanswered Question is in 1906 oorspronkelijk gecomponeerd voor een strijkkwartet, solo trompet en een houtblazerskwartet die niet op het podium optraden. Het is later door Ives herzien tussen 1930 en 1935, om een versie voor een kamerorkest te creëren. Deze versie is geschreven voor vier fluiten (of twee fluiten, een hobo en een klarinet), trompet (eventueel vervangen door Engelse hoorn, hobo of klarinet), en strijkinstrumenten.

Oorspronkelijk was The Unanswered Question complementair aan een ander werk; beide stukken waren door Ives gecombineerd als I. “A Contemplation of a Serious Matter, or The Unanswered Question”, en II. “A Contemplation of Nothing Serious, or Central Park in the Dark in the Good Old Summertime”. Deze combinatie van tegenstellingen was slechts een van de kenmerken van de geroemde modernistische stijl van Ives.

Ives stond vanaf het begin van zijn carrière bekend als een profeet die de basiselementen van moderne muziek had ontdekt: atonaliteit, polytonaliteit, polyritmiek, vrije dissonantie, kwarttoon harmonieën en ruimtelijke muziek. De meeste hiervan waren al verwerkt in The Unanswered Question, gecomponeerd in het eerste decennium van de twintigste eeuw. Maar het duurde lang totdat men zich ging afvragen of Ives innoveerde om het innoveren, of dat hij het publiek op een diepere manier probeerde te bereiken.

Ives geloofde in de verlossende kracht van kunst en had als doel een, zoals hij schreef, “ontvangenis die niet beperkt wordt door kleingeestige namen als Christen, Heiden, Jood of Engel. Een visie hoger en dieper dan kunst zelf!” Hij geloofde ook dat de menselijke geest, samen met de rest van de natuur, evolueert richting perfectie, en dat ieders ontdekkingstocht ook deel was van de ontdekkingstocht van de gehele mensheid. Muziek, zo schreef hij, speelde een prominente rol in deze reizen. Hij geloofde sterk in het morele en spirituele belang van muziek, en stelde zelfs dat het schrijven van muziek altijd gepaard moest gaan met verdieping en inhoud.

In dit licht bezien is The Unanswered Question een van de meest serieuze werken van de twintigste eeuw als voorbeeld van de universele religie die Ives voor zich zag. We horen drie lagen geluid in het stuk. Ook al zijn er verschillende interpretaties van deze drie lagen, Ives beschreef het werk zelf als een “kosmisch landschap” waarin de strijkinstrumenten “de stiltes van de Druïden” vertegenwoordigen. Tegen die stille achtergrond stelt de solo trompet “de eeuwigdurende vraag van het bestaan”. Het windkwartet, door Ives de “vechtende antwoorden” genoemd, zoekt hier een antwoord op maar wordt steeds maar meer geagiteerd en gefrustreerd. Totdat de trompet de vraag voor de laatste maal stelt, en deze slechts met stilte beantwoord wordt. Ives maakt met The Unanswered Question een filosofisch statement: in de onmetelijkheid van de schepping weegt een vraag zwaarder dan het antwoord.

Geschreven door Silvia Santinelli